Charlie Hebdo: reacties en recuperaties

Je kan zo denken:

De wereldwijde reacties op de aanslagen in Parijs maken vooral duidelijk dat niemand weet hoe erop te reageren. Zeker, mensen willen reageren, en wel massaal, onmiddellijk, onvoorwaardelijk. Maar de bestaande patronen leveren alleen hoe, niet wat, leveren alleen vormen, geen zinvolle inhoud. Om moedeloos van te worden.

Tegelijk weten de extreemrechtse figuren van Frankrijk en daarbuiten wel hoe ze moeten reageren, en hoe ze uit de aanslagen zelfs in zekere mate munt kunnen slaan. En zo zullen we er op het volgende familiefeest of aan de volgende cafétoog maar moeilijk aan kunnen ontsnappen de uitspraken naverteld te horen worden die nu door deze figuren zo ijverig de wereld ingestuurd worden. Om wanhopig van te worden.

Maar je kan ook zo denken:

De mensen die nu allemaal Charlie zijn hebben zelf gereageerd, zelf de blik naar binnen gericht en uitdrukking gegeven aan wat ze daar zagen. Waarschijnlijk hebben ze niet stilgestaan bij de inhoud en de betekenis van “je suis Charlie,” waarschijnlijk hebben ze die enkel overgenomen – maar de intentie was duidelijk. Iedere afzonderlijke tweet was een bewuste keuze om duidelijk te maken: ook ik wil het signaal geven dat ik datzelfde gevoeld heb, waarvan ik denk dat mijn medemensen het ook voelen.

Hetgeen ik op het volgende familiefeest of aan de volgende cafétoog zal horen is volledig anders van aard. Hier zal het de van alle ziel ontblote inhoud zijn die overgenomen is, niet de intentie. Onze extreemrechtse of met extreemrechts flirtende figuren zeggen iets en het wordt nagepraat; zo gaat het altijd. Als de mensen eerst zelf zouden opschrijven wat ze van het nieuws dachten, zou dat waarschijnlijk slechts één van de tien keren overeenstemmen met wat onze Le Pen-equivalenten er nadien over zeggen, maar het doet er niet toe; ze wachten tot ze het te horen krijgen en besluiten dan pas dat ze het er al heel hun leven mee eens zijn. Het zal hier de inhoud zijn die gekopieerd wordt, en wel zo dat er nauwelijks sprake is van enige intentie, enige inkeer in de ziel, enig signaal dat men zelf iets heeft waargenomen en daardoor geraakt is.

Juist omdat de spontane je suis Charlie-campagne zo onbeholpen en ondoordacht was is het contrast zo duidelijk met de pas maar goed op voor de Islam-campagne die ons nog te wachten staat. De laatste is heel goed beredeneerd en is in haar diepste wortels gestoeld op tweedracht. De eerste is volstrekt zinloos, maar wel gebaseerd op wat mensen zelf denken en voelen, en is gericht op eendracht (een ideaal van, een hoop op, een droom van eendracht).

Advertenties